Tag: manrique fernández

En ocasións, a literatura xorde dun puro divertimento, dun simple xogo que alicerza a escrita e do que o autor ou autora se fai partícipe dende o inicio. Hai exemplos numerosos ao respecto, ás veces concibidos como simples exercicios de estilo, outras, como argalladas transgresoras coas que experimentar un xeito determinado de escribir. O que hoxe traemos a este espazo parece encaixar perfectamente nese prantexamento lúdico.

Aproveitamos este tempo estival para facer dúas publicacións interesantes para os máis pequenos da casa, os últimos traballos de dous dos nosos grandes referentes na literatura infantil e xuvenil: o poeta e narrador Antonio García Teijeiro, e a dramaturga, actriz, contadora e narradora Paula Carballeira.

Se fai só algunhas semanas dabamos conta neste mesmo espazo dunha reedición ampliada da novela «Sobrevivindo», coa que Arantza Portabales gañara un coñecido premio de novela por entregas organizado por un xornal galego, o que hoxe traemos é un caso que semella calcado daquel.

Poeta, dramaturgo e narrador, Miguel Sande vén de presentar un novo traballo, unha novela na que se move entre a realidade e a ficción, coa que chegou a ser finalista do último premio Xerais.

Ledicia Costas ten unha imaxinación poderosa e unha rara habilidade para a construción do que poderiamos chamar «relato marabilloso», ese que mistura realidade e fantasía, no que conviven persoas do común con seres sobrenaturais dotados de habilidades especiais.

«Cartoturxia incompleta da represión» non é só unha colección de pezas teatrais breves. É tamén un catálogo dalgúns dos autores dramáticos contemporáneos máis interesantes do panorama galego.

A literatura de Daniel Asorey caracterízase pola férrea defensa de calquera tipo de víctimas da inxustiza e do abuso.

«Xoguetes para nenos cegos» é unha novela breve publicada xa fai algúns anos en castelán pola artista uruguaia afincada en Galicia, Luz Darriba. Mais, tal e como explica Helena Villar Janeiro no prólogo, foi concibida dende o principio en galego. Eran os primeiros pasos que a autora daba na nosa lingua, o que xa deu outros froitos, como a novela «Abril», un esforzo pola súa parte que nos enche de ledicia e que agradecemos.

Xosé Monteaguro volve a sorprendernos coa súa nova novela, «Eternity», que chega a nós avalada polo premio de narrativa breve Repsol do ano pasado. Nesta ocasión o autor indaga sobre a eterna arela de transcendencia alén da morte, pois a trama desenvólvese arredor da creación dunha empresa tecnolóxica (que presta o título ao relato), ideada para preservar a memoria dos falecidos. Un auténtico cemiterio virtual ateigado de narracións do que foron as vidas dos seus inquilinos, relatadas por familiares e amigos. Deste xeito achégase á idea da morte dende unha perspectiva diferente, pois o protagonismo está na reconstrución das vidas dos mortos, no recurso da memoria como bálsamo para aliviar a perda do ser querido.

Ledicia Costas volve a adentrarse na literatura para adultos con esta sorprendente novela relatada a tres voces polos seus principais protagonistas: Xulia, unha xornalista que acaba de separarse e que, dende Madrid, decide regresar a Galicia, á casa da súa nai; Luz, esa nai de carácter forte e personalidade arrasadora que, a piques de cumprir os 80 anos, aínda agocha unha morea de segredos e un espírito rebelde; e Sebas, o fillo de Xulia, que está convencidísimo que a súa avoa, Luz, que sempre leva un martelo consigo, é a reencarnación de Thor, o deus da mitoloxía escandinava.

Segundo poemario de Teresa Ríos logo da publicación este mesmo ano de «Non estamos preparados para medrar», que fixo de carta de presentación pública da autora. Mais se naquela ocasión centraba a súa ollada nun pasado alonxado no tempo retrotraéndose á inocencia e a idealización da infancia para confrontala co presente, o que agora nos ofrece é unha visión moi persoal da actualidade, do día a día que nos tocou vivir.

O traballo que hoxe traemos a este andel é o froito dunha longuísima investigación que se estendeu arredor de 20 anos e do empeño persoal do autor por rescatar do esquecemento a unha das figuras máis senlleiras e descoñecidas da nosa historia recente. Neste empeño xoga moito a vinculación familiar entre un e o outro, mais iso non debe facer esquecer o papel de Alejandro Viana Esperón, empresario ponteareán e deputado republicano de esquerdas durante o estourido da Guerra Civil e responsable da organización da saída de miles de refuxiados españois no exilio e da súa acollida en distintos países de Sudamérica

Domingo Villar é un dos escritores galegos de maior sona grazas ás súas novelas policiais protagonizadas polo inspector Leo Caldas. Pero o que agora nos presenta neste volume é unha faciana moi diferente daquela á que nos ten acostumados. Nesta entrega non hai crimes, nin intriga, nin tramas reviradas, nin atisbo algún de narración policial nin de literatura negra. Trátase dun proxecto moito máis persoal e cercano, un pequeno capricho feito á medida del e do seu círculo máis íntimo.

Descubrimos a Ana Cabaleiro cun libro de relatos tan interesante como «Sapos e sereas». Logo viría a novela «Las Ramonas» e agora chega cunha terceira proposta que, tal e como eu o vexo, navega entre ambos os dous mundos, o do relato curto e a novela tradicional, sen acabar de mergullarse en ningún deles. Claro que tal afirmación ben merece unha explicación detallada.

Primeiro poemario en galego de Samuel Merino, logo de dous textos en castelán («Enésima patada con amor» e «Trementina») que son dúas auténticas esgazaduras polas que esborrexe, pinga a pinga, a alma do autor. Naqueles primeiros versos, asinados baixo o pseudónimo de «Pompa e Boato», o poeta semella reconstruirse logo dun particular descenso aos seus propios infernos.

Francisco Castro regresa de novo á novela xuvenil, un territorio no que xa ten demostrado que se desenvolve con soltura, para presentarnos unha narración que se move en dous planos diferentes.

«Corazón de vaca e outras vísceras» é a primeira achega individual de Andreia Costas ao mundo da narrativa, logo de participar con éxito en varios certames de relato e de poesía e nalgúns libros colectivos.

Xesús Constenla xa nos ten acostumados a unha narrativa arriscada e alonxada de tópicos, o que non deixa de ser un aliciente para calquera lector. Agora, con «O peso do cerebro», mantense firme nesta liña de traballo para adentrarse no confuso mundo de don Honorio, un vello afectado de demencia senil que un día, aproveitando un despiste da súa neta, Paula, sae da casa e vaga sen rumbo pola cidade de Barco (doadamente identificable co Ferrol natal do autor), un espazo que, coma o protagonista, coñeceu mellores tempos.

Santiago Lopo volve a sorprendernos cunha novela na que demostra a súa habilidade para conxugar unha chea de elementos que semellan dispares e que, baixo a súa pluma, combinan á perfección, e facelo dun xeito ameno sen que iso signifique deixar de lado nin a fondura de pensamento nin certa capacidade reivindicativa.

Logo dun tempo centrada na literatura infaltil e xuvenil, Rosa Aneiros regresa á narrativa para adultos cunha novela sorprendente e chea de matices e de interpretacións, con personaxes fortes e ben definidas, e cunha historia que navega entre unha nebulosa (real e simbólica) que o invade todo e que impide definir perfectamente os perfiles que lle dan forma. Non debe interpretarse esta afirmación en sentido negativo, pois entendo que forma parte da intención da autora, que prefire que naveguemos polo relato sen saber moi ben cara a onde nos vai conducir.

Arantza Portabales está a piques de acadar por méritos propios (e co permiso de Lewis Carrol) o título honorífico de «Raíña vermella» das letras galegas. Con só tres novelas xa logrou unha posición dominante dentro do xénero negro (con todas as puntualizacións que lle queiramos poñer a esta categorización) baixo a premisa de que tal etiqueta non ten por que significar unha merma da calidade literaria do texto.

«Identidade» é unha peza teatral que chega a nós como o primeiro traballo de Nee Barros, e nos presenta a un autor ao que haberá que prestar atención na súa andaina polas nosas letras. Poderiamos falar, de primeiras, de que é un texto preñado de sinceridade e rotundidade, pois o título é bastante contundente e, por se houbese algúnha dúbida, leva un subtítulo aínda máis aclaratorio: «A normalidade do non-común». E tal é o alicerce sobre o que se constrúe a súa historia: a revelación da normalidade na construción dunha identidade.

Achegarnos a Xela Arias sempre é unha boa idea, sexa nas circunstancias que sexa. Pero estes días son especialmante favorables pola cantidade e variedade de propostas que as distintas editoriais están a sacar do prelo para conmemorar o Día das Letras Galegas, dedicado este ano á poeta luguesa. Estas son só algunhas destas propostas, pero unha visita á nosa libraría de referencia axudaranos a descubrir moitas máis.

Que a poesía de base é unha marmita na que se van aliñando os nomes que mañá serán referente da nosa escrita, é algo que moi poucos poñen en dúbida a estas alturas da vida. E o caso que nos ocupa vén ser un exemplo máis de tal afirmación. Teresa Ríos deuse a coñecer ao abeiro do grupo poético e literario Versos de Areas, xurdido en Ponteareas un par de anos atrás.

Xa dixemos nalgunha ocasión que, a pesar da prevalencia permanente da novela na narrativa galega, o conto nunca deixou de estar aí. Son moitos o moi salientables os libros de relatos que ateigan a nosa tradición literaria e, malia que agochados baixo a apabullante presenza da novela, nunca deixaron de aparecer coleccións de contos destacables coas que manter o noso listón ben alto.

Chegadas estas datas, é tradición que nesta sección dediquemoslle unhas liñas á literatura infantil e xuvenil. Por iso traemos a esta páxina tres obras doutros tantos autores e autoras que poden servir para inspirar aos Reis Magos no seu traballo. Gonzalo Navaza, Ledicia Costas e Xosé Neira Cruz, achegan propostas poéticas e narrativas para os máis pequenos da casa.

Son moitas as novelas que xiran en torno á memoria como forza motriz do relato, pero poucos casos teño encontrado en que o fagan con tan desbordante despregue de imaxinación como o fai Rexina Vega na súa nova obra, 'O estado intermedio', ou que manexen coa soltura dunha mestra no oficio a realidade e a fantasía. E menos aínda que sexan capaces de mesturar o arrepío coa gargallada dun xeito tan demoledor coma neste caso.

Logo de tantos anos asentada entre nós, a artista e escritora arxentina Luz Darriba escolle, por fin, o galego para darlle forma á súa nova novela, «Abril», un relato que, segundo a súa propia confesión, levaba 40 esperando agromar e que se nos antolla de fondo contido autobiográfico, malia que a autora o disfrace de ficción.

Regreso á narrativa de Ignacio Vidal Portabales cun relato peculiar, que chega a nós baixo o paraugas do premio Manuel Lueiro Rey de novela curta. E digo que é peculiar pola maneira que o autor ten de conxugar unha historia que ben podería pasar por realista, con abundantes doses de delirio e unha profunda reflexión sobre os sentimentos individuais. O resultado final é divertido e ameno, pero non lixeiro.

Hai libros que semellan perseguidos por unha aura máxica, que crecen e amplían o seu radio de acción e a súa capacidade de abarcar novos hourizontes. Tal é o caso de 'A illa das mulleres loucas', orixe do que hoxe nos trae a este espazo.

Manuel Esteban volve a introducirnos no universo do inspector Carlos Manso, que tan bos resultados lle deu nas súas dúas primeiras novelas; a que iniciou a saga, lembremos, galardoada co Premio Xerais no seu día. Pero se nos anteriores traballos nos presentaba casos independentes, que poden ser lidos de forma separada, nesta ocasión asistimos a unha especie de continuación da saga no punto no que quedou logo da segunda entrega, «O meu nome é Ninguén».

O último Premio O Facho de teatro infantil acaba de ver a luz. «Unha estrela para Amina» é unha historia breve escrita por Celia Díaz Núñez que, logo de dar ao prelo dúas novelas para adultos, retorna ás súas orixes no eido da literatura infantil e xuvenil con esta obra. Falamos dunha peza nunha unica escena, en tempo real, e con só dúas personaxes que levan todo o peso da trama: unha nena, Amina, e a súa boneca, Sally.

É certo que neste blog non acostumamos a incluir referencias de banda deseñada, para iso xa hai outras páxinas, pero coido que a excepción ben paga a pena. Hoxe traemos a esta bitácora a adaptación da novela coa que Berta Dávila acadou o Premio Repsol de Narrativa Breve en 2013, “O derradeiro libro de Emma Olsen”.

Non resulta doado tratar de definir o novo traballo de Tamara Andrés, nesta ocasión en colaboración co ilustrador Marcos Viso. Ela mesma fala dun “artefacto poético” e quizais sexa unha definición bastante acaída a un proxecto no que a imaxe e a palabra interactúan entre si e dialogan no mesmo plano, sen que ningunha delas se supedite á outra.

A autora ceerense Rocío Leira presenta esta nova novela que, en realidade, é un xogo de intriga, coa que chegou a ser finalista na última edición dos premios Jules Verne de Literatura Xuvenil.

'Virtudes (e misterios)' é, cando menos, unha desas novelas peculiares nas que a ficción parece deixarlle paso ao relato veraz e contrastado sen por iso perder a súa capacidade de entretemento que é, á postre, unha das finalidades de calquera novela. Esa mistura entre realidade e ficción, aínda que sería máis correcto falar de “realidade ficcionada”, valeulle a Xesús Fraga a concesión dun premio da categoría do Blanco Amor. E iso xa é dicir moito.

O prolífico Xosé Antonio Neira Cruz presenta unha nova novela, galardoada o pasado ano co premio Ánxel Fole de narración curta organizado polo Concello de Lugo. Un relato que se bambea entre a realidade e a ficción e que supón unha auténtica viaxe no tempo ata A Coruña de principios do século XX.

«Terra nullius» é unha expresión latina utilizada maiormente nos tempos das colonizacións para referirse a certos territorios sen dono, case sempre deshabitados e que, en principio poderían ser reclamados por calquera país. Sobre esta idea, Alberte Momán argallou unha novela breve na que a súa protagonista, coma se fose un destes territorios sen dono, defende a súa propia liberdade e reclama a súa condición de terra sen conquistar, se se me permite a expresión.

Conmemoramos o Día Internacional da Literatura Infantil e Xuvenil colocando neste particular andel o último traballo de Xoán Babarro, un dos nosos clásicos do xénero con máis de medio cento de títulos ás costas. Nesta ocasión o que nos ofrece é unha novela na que, tal e como desvela o título, asistiremos ás...

«O mal querer» é a narración coa que Natalia Carou obtivo o ano pasado o Premio Vilar Ponte de Novela, organizado polo Concello de Viveiro. As obras precedentes de Natalia estiveron dirixidas ao público xuvenil e, malia que sempre me resultou difuso establecer unha fronteira clara a este respecto, coido que o caso de «O mal querer» será de moito proveito para os rapaces, pero considéroa tamén moi apta para o público adulto.