O alcalde de Nigrán asistíu a tarde de onte á celebración familiar polo 100 aniversario de Enriqueta Fernández Rodríguez, veciña de San Pedro marcada directamente pola traxedia da ‘Volta dos nove’. Ela é unha das 3 supervivintes que quedan entre os 31 orfos que deixou a matanza falanxista de nove homes na curva da Bombardeira (Baiona) a madrugada do 16 de Outubro de 1936. Faltaban daquela 3 días para que Enriqueta cumprira os 13 anos e o seu pai, Modesto Fernández Rodríguez, mariñeiro de Panxón máis coñecido como ‘Rei Chiquito’, contaba con 46 anos. Tras o asasinato, a súa nai, Rosalía Rodríguez Iglesias, tivo que tirar adiante soa con 7 fillos dos que, precisamente, só vive Enriqueta (a cuarta deles).
“Tivo que ir a miña nai a identificalo, mirade como estaba que o recoñeceu pola boca, ¡Polos dentes! Nós eramos pequenos e logo houbo que seguir adiante”, declarou para o libro ‘Nigrán. Memoria dunha guerra 1936-1939’, escrito precisamente polo alcalde de Nigrán, Juan González, historiador especialista na Guerra Civil. “Recórdoo moi ben (…) Nunca fixera nada, era mariñeiro e gustáballe defender os dereitos dos obreiros, non permitía que se cometeran inxustizas que ás veces querían facer os patróns”, contou para o libro.
Enriqueta, orixinaria do barrio do Quinteiro (Panxón) vivíu con ese pesar en silencio durante toda a ditadura e fixo a súa vida en San Pedro (barrio da Cabreira) ao carón do seu home, Olimpio, co que tivo un fillo bautizado co mesmo nome. Durante toda a vida adicouse ao traballo na casa. Supervivente a dúas enfermidades graves e a dúas roturas de cadeira pasados os 90 anos, o segredo da súa lonxevidade cren na familia que pode residir nas súas longas camiñatas que facía a diario e ata hai ben pouco entre A Cabreira e Mallón (onde vive agora coa familia do seu fillo).
Volta dos 9
O suceso tivo lugar o a noite do 15 ao 16 de outubro de 1936, cando se executaron a nove veciños do Val Miñor (cinco deles de Panxón) como vinganza e represión dos falanxistas polo suceso do día anterior en Sabarís, cando no asalto das forzas nacionais á casa dos irmáns republicanos “Os Ineses” morreron estes, a súa asistenta Dolores Samuelle e tamén un dos falanxistas. Horas despois os partidarios do golpe de estado colleron a nove veciños do Val Miñor detidos na prisión do Frontón, en Vigo, e como vinganza, os fusilaron na curva de A Bombardeira, en Baiona. Durante máis de 40 anos nove cruces apareceron pintadas nese punto como recordo dos falecidos e, aínda que as borraban e buscaron con esmero aos autores, estas sempre volveron a ser debuxadas. Hoxe o lugar é un espazo para a memoria e as cruces se manteñen, agora impresas, como recordo de todo aquelo que sucedeu.
