O primeiro confinamento como medida de contención da Covid-19, e o conseguinte peche de fronteiras entre o Alto Miño e Galicia, entre 17 de marzo e 30 de xuño de 2020, provocou unha perda de facturación superior a 92 millóns de euros nos 26 concellos do territorio transfronteirizo do Miño. Esta é a principal conclusión do estudo solicitado polo AECT Río Miño ao doutorado en Economía da Universidade de Vigo, Xavier Covas, e que, mesmo aínda sen datos oficiais, adianta que ou prexuízo económico do actual peche podería ser aínda maior.
O presente estudo do impacto socioeconómico non Alto Miño/Galicia foi presentado, onte aos alcaldes dúas 26 municipios que constitúen a Agrupación Europea de Cooperación Territorial (AECT) Río Miño que, hai xa un mes, teñen insistido na reivindicación pola apertura de todos os puntos de paso fronteirizos nesta rexión, nunha primeira fase, para flexibilizar a circulación de traballadores transfronteirizos e de transportes de mercadoría.
O traballo agora coñecido vén corroborar a urxencia destas peticións, considerando unha decisión tan inxusta para os traballadores e traballadoras e para a economía do territorio miñoto coma inútil para o control da pandemia.
O documento presenta varios datos relativos ao enorme e indiscutible impacto na dinámica socioeconómica desta rexión transfronteiriza, con o comercio e a hostalaría ao ser os sectores máis afectados, con un prexuízo de facturación de 92 millóns de euros –equivalente a 23 millóns de euros de Valor Engadido Bruto–, segundo datos oficiais facilitados polos gobernos centrais. Tamén se detectaron valores importantes de impacto non transporte e non sector inmobiliario.
O estudo liderado polo profesor Xabier Covas subliña que, alén dá diminuta facturación debido á pandemia, todos estes sectores sufriron o “efecto fronteira”, aumentando as perdas en 12 % non comercio e en 19 % na hostalaría e restauración, o que incrementa a quebra dos negocios pola simple razón de que os consumidores de ámbalas dúas marxes non poideron cruzar a fronteira, xa que o acceso só estaba permitido a traballadores e traballadoras.
Outra dás temáticas colocadas enriba da mesa foi ou número de horas de traballo perdidas debido á espera na Ponte Internacional de Valença-Tui. Tomando un tempo medio de espera de 15 minutos na ida e outros 15 na volta –valor considerado moi conservador debido ás longas filas detectadas–, e sabendo que no primeiro peche pasaron polo control 356.000 persoas, a economía desta rexión transfronteiriza perdeu 180 mil horas efectivas. A estas, aínda se tiña que engadir o tempo que os traballadores tamén perderon nos quilómetros de máis por non existiren pasaxes autorizadas en todas as pontes.
Aínda de acordo con os cálculos de Xabier Covas, ou peche de fronteiras afectou a preto de 25 mil persoas en toda a eurorrexión Norte de Portugal-Galica e 10 mil nos distritos de Pontevedra-Viana do Castelo, especialmente nos casos de persoas que viven e traballan en ambos vos lados da fronteira, ou que viven nun lado e traballan na outra marxe, ou porque as empresas operan en todo ou territorio e obrigan ao movemento.
No que atinxe á repercusión do peche de fronteiras decretado no inicio de 2021, o profesor universitario xa adiantou que ou impacto será moito máis negativo para a economía transfronteiriza pois, se non primeiro confinamento a actividade económica estaba practicamente parada, actualmente hai un maior índice de actividade. Desta forma, Xabier Covas reiterou que ou actual peche das pontes “ é redundante e inútil” porque as persoas que pasan a fronteira son as que se encontran autorizadas, deixando un exemplo para reflexión: “E se pechasen a Ponte 25 de Abril, non habería movemento de persoas autorizadas?”
AECT Río Miño reivindica compensacións económicas para os traballadores e empresas
e os alcaldes dos 26 municipios do territorio miñoto incluídos no AECT Río Miño solicitarán aos gobernos de Portugal e de España as debidas e merecidas compensacións económicas para os traballadores e traballadoras transfronteirizos e as persoas afectadas pola decisión do peche de fronteiras.
O AECT Río Miño presentará as súas contribucións para o programa operativo POCTEP 2021-2027, en fase de consulta pública e que, aínda que ten como prioridade inxectar fondos europeos nas fronteiras, a súa distribución tamén contempla zonas non fronteirizas. A reivindicación é a de que se garanta que os fondos destínanse ás zonas da raia e creense medidas específicas para a zona do Miño.
Non obstante, será creado un rexistro de persoas afectadas polo peche de fronteiras, xestionado polo AECT e por todos vos concellos implicados, coa intención de proceder á xustificación para as posíbeis indemnizacións; os municipios fronteirizos tamén insistirán na urxencia de crear a tarxeta do traballador transfronteirizo, como xeito de proporcionar unha maior axilización nos puntos de control, evitando as comprobacións de varios documentos.
